مروری بر شاخصهای جامعه قرآنی

روح جامعه قرآنی ، ایمان است. افراد این جامعه به خداوند ، پیامبر و جانشینان برحقش و نیز پیامبران گذشته ، فرشتگان ، کتابهای الهی و روز جزا ایمان دارند.[1] بر این مبناست که این افراد -  که اصطلاحا مومن نامیده می­شوند - تحت سرپرستی خداوند قرار دارند و اوست که آنها را از تاریکیها خارج کرده و به سوی نور هدایت می­کند.[2]       آنان به خدا عشق می­ورزند [3]؛ شیطان را دشمن می­دارند و از کسی به جز خدا نمی­ترسند.[4]       جامعه قرآنی که متشکل از افراد با ایمان است و بر مبنای دستورات قرآن اداره می­شود ، ویژگیهایی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:...

1-    عدالت محوری

هدف عالی جامعه قرآنی برپاداشتن قسط و عدل و رساندن هر صاحب حقی به حقش می باشد. از آنجا که هدف ازآمدن پیامبران الهی و کتابهای آسمانی را بر پا کردن قسط و عدل است[5] عدالتی که خود الله ، سلسله جنبان آن است [6]افراد جامعه قرآنی برای تحقق این هدف ، از هیچ کوششی فرو گذار نمی­کنند[7]. کشته می­شوند اما از کوشش در برقراری جامعه عادلانه کوتاه نمی آیند.[8]این دستور خداوند است که در همه حال ، حتی زمانی که بر خلاف دوستانشان است ، باید عدالت را رعایت کنند.[9]همه اینها در جهت انجام فرمان الهی است ، باشد که از این طریق محبوب خداوند گردند.[10]

2-    وحدت و همدلی     

  ایمان به خداوند موجب می­شود که قلوب مومنان به هم پیوند خورده باشد ، پیوندی که قبل از اسلام آوردن و پیوستن به صف مومنان ، وجود نداشته است.[11]       مومنان بر خلاف کافران و مشرکان که علیرغم ظاهر متحد دارای قلوب پراکنده­ای هستند[12] و در دل نسبت به یکدیگر کینه و حسد می­ورزند ، یکدل و یک جهت می باشند و برای برادران دینی خود ، چیزی را می­پسندند که برای خود می­پسندند و آنچه را که برای خود نمی­پسندد ، برای دیگران نیز شایسته نمی­دانند.       افراد این جامعه نه به دیگران ظلم می­کنند و نه خود زیر بار ستم می­روند .[13] هرگز با دیگران بر سر مسائل مادی به منازعه برنمی­خیزند  ، چراکه منازعه را عامل از بین رفتن قوت و شوکت می­دانند [14]وآن را عامل رخنه و روزنه نفوذ شیطان در بین افراد جامعه قرآنی می­دانند[15].       چه زیبا امام راحل(ره) می فرمود:" بایدتعلیمات اسلام را گرفت ، همان طوری که اسلام دستور داده است که مومنین ، همه مومنین در همه جا برادر هستند و امر کرده است به اینکه اعتصام به حبل الله بکنید ومتفرق از هم نشوید و دستور داده است به اینکه تنازع با هم نکنید والا فشل می شوید،  مسلمین وقتی می توانند از گیر ابرقدرتها و از گیر حکومتهای فاسد خودشان خلاص بشوند که این امر خدا را اجابت کنند. "[16]      افراد این جامعه ، وظیفه خود می­دانند که اگر اختلافی هم بین افراد و یا گروههایی از جامعه قرآنی رخ داد بپاخیزند و با آشتی دادن طرفین دعوا ، راه نفوذ شیطان را سد نمایند[17]. حتی اگر کار این اختلاف و منازعه بین گروههای مختلف جامعه بالا گیرد و به راحتی صلح و دوستی محقق نشود ، مسئولانه برخورد کرده و آنها را وادار به صلح و آشتی می­نمایند و در صورتی که یکی از طرفین بر زورگویی اصرار کند و تسلیم فرمان الهی نشود ، به کمک گروه مظلوم رفته و گروه ستمگر را به خضوع در مقابل فرمان الهی یعنی ترک ظلم و ستم ، وادار می­نمایند.[18]       قلبهای آنان به هم گره خورده است ، با یکدیگر مهربان هستند و در مقابل دشمن ، محکم ایستاده و از مواضع خود کوتاه نمی­آیند.[19] این وحدت و همدلی که متکی بر ایمان است ، از آنان صفی پولادین در مقابل دشمنان به­وجود آورده است.[20]و بدین سبب است که کافران هرگز قدرت چیرگی و تسلط بر چنین جامعه­ای ندارند[21]. گرچه متاسفانه در طول تاریخ به دلیل عدم التزام عملی مسلمانان به دستورات الهی ، بسیاری از سرزمین­های اسلامی ، لگدکوب استعمارگران شده است.[22]

3-    ولایت مداری

اهل جامعه قرآنی ، پیرو فرامین الهی هستند . آنان اطاعت از اولی الامر منصوب شده از طرف خداوند را نیز بر خود لازم می­دانند و چاره برون رفت از مشکلات فردی و اجتماعی را تبعیت از آنان می­دانند[23] لذا جامعه قرآنی جامعه­ای منضبط و نظم مدار است .آنان ضمن اطاعت از خدا و رسول و اولی­الامر ، نزد طاغوتها سرخم نمی کنند.[24]        آنان بر طبق آیه تطهیر[25] ، به پیروی از خاندان پاک رسالت افتخار می نمایند و به ولایت امام مومنان  سر می­سپارند.[26]همچنین در دوران غیبت امام معصوم (ع) ، به دستور امام معصوم (ع) عمل کرده ، به یاری فقیه جامع الشرایط پرداخته و از این طریق به برپایی حکومت الهی اقدام می­کنند[27]. مشورت در کارها افراد جامعه قرآنی با هم برادرند ، اینها در حقیقت برادرانی هستند که دارای پدر و مادرهای متفاوتی می­باشند.[28] دور شدن از منافع شخصی و توجه به مصالح عمومی و سعادت همه افراد جامعه ، موجب شده که تلاشهایشان بر کارهایی متمرکز شود که منافع جامعه را بدنبال دارد . لذا بدور از خودخواهیها ، کارهایشان را با مشورت با دیگران انجام می­دهند[29].

4-    حاکمیت اخلاق     

جامعه قرآنی جامعه­ای اخلاقی است ، اینان پیرو پیامبری هستند که رحمه للعالمین است[30] و برای تکمیل مکارم اخلاق مبعوث شده است[31]. او مظهر تام صفات نیک الهی است و در یک جمله ، الگوی کامل بشر است[32].رهبر معظم انقلاب درباره شخصیت والای پیامبر اعظم(ص) و لزوم اقتدای مسلمانان به ایشان می فرمایند[33]:      " پیامبر اعظم(ص) جدای از خصوصیات معنوی و نورانیت و اتصال به غیب و مراتب و درجاتی که حتی امثال بنده هم از فهمیدن آن ها قاصر هستیم، از لحاظ شخصیت انسانی و بشری، یک انسان فوق العاده، طراز اول و بی نظیر است".     یک شخصیت عظیم، با ظرفیت بی نهایت و با خلق و رفتار و کردار بی نظیر، در صدر سلسله انبیا و اولیا قرار گرفته است و ما مسلمانان موظف شده ایم که به آن بزرگوار اقتدا کنیم چرا که فرمود «لکم فی رسول الله اسوه حسنه». ما باید به پیامبر، اقتدا و تأسی کنیم نه فقط در خواندن چند رکعت نماز بلکه در رفتار، گفتار، معاشرت و معامله‌مان هم باید به او اقتدا کنیم، پس باید او را بشناسیم.      مقام معظم رهبری همواره به بررسی هر چه بیشتر زندگانی پیامبر اعظم(ص) توصیه فرموده اند و آنچه را که تا کنون در این باره انجام شده است، ناقص می دانند. ایشان در این زمینه می فرمایند: "ذکر نام مقدس پیامبر اعظم(ص) و شرح گوشه هائی از زندگی آن بزرگوار انصافاً کم است و چهره نورانی آن دره التاج آفرینش و آن گوهر یگانه عالم وجود برای بسیاری از افراد آنچنان که شایسته است، روشن نیست. نه تاریخ زندگی، نه اخلاق و رفتار فردی و سیاسی آن بزرگوار. تمام خصوصیات مثبت یک انسان والا در او جمع بود و واقعاً ساعت‌ها وقت لازم است که انسان درباره خصوصیات اخلاقی پیامبر حرف بزند". برخی از جوانب اخلاقی مورد نظر مقام معظم رهبری عبارتنداز: الف- امانتداری ب- بردباری ج- جوانمردی د- درست کرداری ه- نظافت و تمیزی و- خوش رفتاری ز- عبادت ح- استقامت       مردان و زنان این جامعه ، مطیع فرمان­های الهی هستند، هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان میگردد؛ و هنگامی که آیات او بر آنها خوانده می‏شود، ایمانشان فزونتر می‏گردد؛ و تنها بر پروردگارشان توکل دارند [34] ؛ راستگو و صابرند ؛گرد دروغ و سخن ناروا نمی­گردند؛ روزها را روزه می­گیرند و شبها را با عبادت و راز و نیاز با پروردگار خود زنده می دارند[35]؛ در راه خدا از فدا کردن مال وجان خود دریغ ندارند؛[36] آنان به دیگران گمان بد ندارند، در کار دیگران تجسس نمی کنند[37]  و زبان خود را به غیبت - که چون خوردن گوشت برادر مرده است[38]- و دیگر گناهان لسانی ،آلوده نمی­کنند، حتی به معبودان پوشالی گمراهان نیز توهین نمی­کنند[39]. چشمان خود را از حرام باز می­دارند [40]. زنا را دشمن می­دارند [41]و بر عفت و پاکدامنی پافشاری می­کنند[42].     همچنین زنان این جامعه ، عفت را پاس می­دارند و دامن خود را از آلودگیها بدور می­دارند . آنان مقنعه بر سر می­کنند و با جلابیب و روسریهای بلند ، گردن خود را می­پوشانند.[43] آنان شکمهای خود را از غذاهای حرام و شبهه­ناک بازمی­دارند. از مردار ، خون و گوشت خوک دوری می­کنند[44] و از خوردن گوشت حیوان حلال گوشتی هم که بدون ذکر نام خداوند سربریده شده باشد و نیز از نیم خورده حیوانات وحشی و مانند اینها خودداری می­کنند.[45] اهل تکبر نیستند و متواضعانه درزمین راه می­روند.[46] در این زمینه امام صادق(ع) فرمودند: «در بین سخنانی که خداوند به حضرت داود وحی کرد، این سخن بود: همچنانکه نزدیکترین مردم به خدا افراد متواضع هستند، دورترین مردم نیز از خداوند متکبّرین می باشند.»[47] حضرت امام خمینی(ره) متواضع به معنای واقعی کلمه بودند. با آن همه مقام و عظمت و علم و دانش که جهانیان را خیره کرده بود ،خود را تنها،یک طلبه می دانست و با این همه خدمت به اسلام و زنده کردن تشیّع هیچ گونه حریمی برای خویش قایل نبود و با کمال فروتنی، خطاب به جوانان رزمنده جبهه ها می گفت: «من دست و بازوی شما را که دست خدا بالای آن است می بوسم و بر این بوسه افتخار می کنم» [48].      افراد جامعه قرآنی در مقام برخورد با جاهلان و زمان شنیدن سخن نابخردان ،به فرمان الهی توجه کرده و با بی­اعتنایی و بزرگواری برخورد می­کنند.[49] امام علی(ع)می­فرمایند: «بردباری بی خرد را بند دهان است»[50] آنان در انجام امور زندگی از صبر (و نماز) مدد می گیرند[51]آنان در مقابل مصائب  ، گرفتاریها و هجوم دشمنان در میدان کارزار ، صبر پیشه می کنند[52] و دیگران را نیز توصیه به صبر و استقامت می­نمایند.[53]زیرا نتیجه صبر را ، نزول برکات و امدادهای غیبی می­دانند.[54]

5-    برپاداشتن نماز   

  یکی از مشخصه های مهم جامعه قرآنی ، زنده بودن نماز و حضور این واجب الهی در متن جامعه است . اهل این جامعه بر خود فرض می­دانند به شکرانه تمکن و حاکمیت بر زمین  ، به برپایی نماز بپردازند و آن را به معنای واقعی اقامه کنند[55].آنان برای زنده نگاه داشتن یاد خدا[56] نمازهای واجب را به جماعت برگزار می­کنند[57] و در روزهای جمعه کسب و کار را رها کرده به برپایی نماز سیاسی – عبادی جمعه همت می­گمارند[58]. نماز از جایگاه ویژه­ای در اسلام برخوردار است و شرط قبولی دیگر اعمال می­باشد که امام صادق (ع) فرمود: نخستین چیزى که از بنده حسابرسى مى شود نماز است ، پس اگر نماز پذیرفته شد اعمال دیگرش نیز پذیرفته مى شود.اگر نمازش رد شود، بقیه اعمال او هم قبول نخواهد شد. [59]  آنان به بنا کردن و عمران مساجد از جهت ظاهری و باطنی می پردازند[60] و در قول و عمل مروج فرهنگ نماز هستند. در وقت هجوم دشمنان به این پایگاه اعتقادی ، مردانه قد علم کرده و از آن دفاع می­کنند.[61]           

                                                                                                                                        6-    اقامه حدود الهی

اجرای همه احکام الهی وظیفه تک تک افراد جامعه قرآنی است.امر به معروف و نهی از منکر در بعضی از سطوح از جمله امر به معروف کلامی وظیفه آحاد افراد این جامعه است و در سطوح بالاتر به عهده حاکمان جامعه است.[62] مقام معظم رهبری(مدظله العالی) می­فرمایند: "همه مردم باید وظیفه امر به معروف ونهی از منکر را برای خود قائل باشند و با لحن مناسب محل خلاف و گناه را به خاطی تذکر دهند . وانجام این امر ، در مرحله عمل واقدام تنها با اجازه حکومت باید انجام شود."  این وظیفه ای است که خداوند به شکرانه تمکن در زمین بر عهده صالحان گذاشته است . [63] بدون اجرای حدود الهی جامعه رنگ می­بازد و معنویت در آن می­میرد .حاکمان این جامعه با اجرای احکام قصاص ، جامعه را زنده می­­دارند[64] از امام صادق ـ علیه السلام ـ سوال شده: چه کسی حدود را اجرا می کند؟ امام فرمودند: برپا داشتن حدود الهی به عهده کسی است که حکومت در ید قدرت اوست.[65] نفی سلطه پذیری بیگانگان مومنان ، کافران معاند (و نه بی طرف) را دوست واقعی خود محسوب نمی­کنند ؛ نه تنها با آنها روابط صمیمی برقرار نمی­کنند[66] بلکه با آنها حتی طرح دوستی هم نمی­ریزند ، زیرا بر طبق آموزش های الهی دریافته­اند که کافران معاند از وارد آوردن هرگونه شر و ضرری به مومنان کوتاهی نمی کنند.[67]هر چند ممکن است با نفاق و شیطنت خود را به مسلمانان نزدیک کرده و بخواهند در صفوف مومنان خللی وارد کنند[68].

7-    اقتصاد قرآنی 

     اقتصاد جامعه قرآنی بر مبنای کار و تلاش است . هرکس از ثمره تلاش خود برخوردار است[69] و هیچکس حق تعدی و تجاوز به حقوق دیگران را ندارد[70].حتی زنان نیز در این جامعه از حاصل تلاش خود برخوردار هستند[71].        افراد این جامعه کم فروشی را دشمن می­دارند و در هنگام داد و ستد ، حق پیمانه و وزن را ادا می­کنند[72].آنان چشم طمع به اموال دیگران ندارند و در حسرت ثروت دیگران نیستند و به خاطر ثروت دیگران غمگین نمی شوند.[73] ربا را دشمن میدارند و آن را در حکم جنگ با خدا و رسولش محسوب می­کنند.[74] بر عکس انفاق در شب و روز ، به صورت پنهان و آشکار را وظیفه خود می دانند[75] و از آنچه خدا روزی آنها کرده در راه خدا انفاق می­کنند و به نیازمندان می­دهند.[76]همچنین در انفاق کردن نه راه اسراف و زیاده روی را می­پیمایند و نه دست بسته و سختگیر عمل میکنند.[77] اصولا اهل اسراف و تبذیر نیستند [78]و با میانه­روی روزگار میگذرانند[79].و نیزدر وقت بروز مشکلات اقتصادی برای برادران دینی ، با قرض­الحسنه مشکلات را حل می کنند.[80]

توبه    

   بی شک ساختار وجود انسانها - به جز معصومین (ع)- به گونه­ای است که همواره احتمال خطا و اشتباه در اعمالشان وجود دارد . برخورد با اشتباهات به دو صورت قابل تصور است : پافشاری بر خطا و اشتباه ، آن­گونه که ابلیس عمل کرد . ابلیس پس از سرکشی و طغیان که ناشی از خودبزرگ بینی و شرک درونیش بود و منجر به سجده نکردن به آدم (ع) شد[81] ، نه تنها پشیمان نشد و عذرخواهی نکرد بلکه بر گردن­فرازی افزود و دستور سجده خدا را زیر سوال برد[82].       نوع دیگر برخورد ، برخوردی است که حضرت آدم(ع) در برخورد با خطایش انجام داد . او که در انجام فرمان­های مکرر  الهی مبنی بر وسوسه نشدن توسط شیطان و نزدیک نشدن به درخت ممنوعه[83] از خود اراده قوی نشان نداده بود[84] و از میوه درخت ممنوعه خورده بود ، راه عذرخواهی در پیش گرفت[85] و توبه کرد[86].      اهل جامعه قرآنی ، اهل گناه ، معصیت و سرکشی نیستند اما در برخورد با معاصی غیر عمدی و نیز لغزشهای احتمالی چون آدم ابوالبشر (ع) راه توبه و بازگشت به دامان پرمهر خداوند رحمان و رحیم را برمی­گزینند[87] و از اصرار برکناه خودداری می کنند[88] و بدینگونه است که مورد لطف و عنایت خداوند واقع می­شوند.      از سوی دیگر مسئولان جامعه قرآنی هم توبه مدار هستند یعنی :در صورت بروز اشتباه ، بر اشتباه خود اصرار نمی­ورزند بلکه ضمن عذر خواهی از ذی­نفعان ، در اصلاح اشتباه خود کوشش می­کنند.[89] 

        منابع

قرآن کریم / ترجمه آیه الله العظمی مکارم شیرازی

www.leader.ir/langs/fa/Cached  پایگاه اطلاع رسانی رهبر معظم انقلاب(مدظله العالی)

صحیفه نور-مجموعه بیانات و مکتوبات امام خمینی(ره)- موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)  

   قرآن و جامعه شناسی(2)- بنیاد پژوهش­های قرآنی حوزه و دانشگاه-1389

سیاست و حکومت در قرآن- کاظم قاضی زاده-پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی-1385

فلسفه اقتصاد- علی اصغر هادوی- پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی1387

سیری در مبانی اندیشه سیاسی اسلام-اسدالله بیات –موسسه نشر جهاد-1376

اقتصاد اسلامی-شهید بهشتی-دفتر نشر فرهنگ اسلامی-1362

اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث-جواد ایروانی- دانشگاه علوم اسلامی رضوی-1384

کنز العمّال فی سنن الاقوال و الافعال / متقی هندی(م ۹۷۵ یا ۹۷۷ هـ) ۱۸ جلد/موسسه الرساله بیروت

   http://marifat.nashriyat.ir/node/880موسسه پژوهشی و آموزشی امام خمینی(ره)

الاصول من الکافی ـ (دو جلدی )-مرحوم ثقه الاسلام کلینی،ناشر: المکتبه الاسلامیه /تهران/ ، با تصحیح شیخ نجم الدین آملی و علی اکبر غفاری

سیمای فرزانگان ـ رضا مختاری/ انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه قم ـ 1374/ چاپ هشتم

نهج البلاغه/ امام علی بن ابیطالب (ع)/ ترجمه مرحوم فیض الاسلام

سایت راسخون  http://www.rasekhoon.net/article/show 

- تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه ، محمد بن حسن الحر العاملى (متوفی 1104)/ کتابخانه دیجیتالی موسسه اهل البیت (ع) 

     فلاح السائل / سید بن طاووس ناشر: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت (ع)

      ترجمه من لا یحضره الفقیه / نویسنده محمد بن علی بن بابویه قمی؛ مترجم علی اکبر‌ غفاری / ناشر:موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت(ع) 

[1] -پیامبر، به آنچه از سوی پروردگارش بر او نازل شده، ایمان آورده است. (و او، به تمام سخنان خود، کاملاً مؤمن می‏باشد.) و همه مؤمنان (نیز)، به خدا و فرشتگان او و کتابها و فرستادگانش، ایمان آورده‏اند. ﴿بقره/ 285﴾

[2] - خداوند، ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورده‏اند؛ آنها را از ظلمتها، به سوی نور بیرون می‏برد. ( بقره/257)

[3] -بعضی از مردم، معبودهایی غیر از خداوند برای خود انتخاب می‏کنند؛ و آنها را همچون خدا دوست می‏دارند. امّا آنها که ایمان دارند، عشقشان به خدا، (از مشرکان نسبت به معبودهاشان،) شدیدتر است....(بقره/165)

[4] -این فقط شیطان است که پیروان خود را (با سخنان و شایعات بی‏اساس،) می‏ترساند. از آنها نترسید! و تنها از من بترسید اگر ایمان دارید. (آل عمران/175)

[5] - ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسایی حقّ از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند؛ ﴿حدید/25  ﴾

[6] -خداوند، (با ایجادِ نظامِ واحدِ جهانِ هستی،) گواهی می‏دهد که معبودی جز او نیست؛ و فرشتگان و صاحبان دانش، (هر کدام به گونه‏ای بر این مطلب،) گواهی می‏دهند؛ در حالی که (خداوند در تمام عالم) قیام به عدالت دارد؛...(آل عمران/ 18)

[7] -ای کسانی که ایمان آورده‏اید! همواره برای خدا قیام کنید، و از روی عدالت،گواهی دهید! ﴿ مائده/8﴾

[8] -ای کسانی که ایمان آورده‏اید! کاملاً قیام به عدالت کنید! برای خدا شهادت دهید، اگر چه (این گواهی) به زیان خود شما، یا پدر و مادر و نزدیکان شما بوده باشد!(نساء/135)

[9] -ای کسانی که ایمان آورده‏اید! همواره برای خدا قیام کنید، و از روی عدالت،گواهی دهید! دشمنی با جمعیّتی، شما را به گناه و ترک عدالت نکشاند! عدالت کنید، که به پرهیزگاری نزدیکتر است! ...(مائده/8)

[10] -...خداوند عدالت‏پیشگان را دوست دارد.(ممتحنه/8)

[11] - و همگی به ریسمان خدا [= قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت]، چنگ زنید ، و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگِ) خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد، و به برکتِ نعمتِ او، برادر شدید! و شما بر لبِ حفره‏ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد؛ (آل عمران/103)

[12] - آنها را متّحد می‏پنداری، در حالی که دلهایشان پراکنده است؛ این به خاطر آن است که آنها قومی هستند که تعقّل نمی‏کنند! ﴿حشر/14 ﴾

[13] - نه ستم می‏کنید، و نه بر شما ستم وارد می‏شود.  (بقره/279)

[14] - و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (و کشمکش) نکنید، تا سست نشوید، و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت کنندگان است!  (انفال/46)

[15] -شیطان می‏خواهد در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند، (مائده/91)

[16] - (صحیفه نور/ج 13/ص91)

[17] -  و هرگاه دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پردازند، آنها را آشتی دهید... (حجرات/49)

[18] -  ...و اگر یکی از آن دو بر دیگری تجاوز کند، با گروه متجاوز پیکار کنید تا به فرمان خدا بازگردد؛ و هرگاه بازگشت (و زمینه صلح فراهم شد)، در میان آن دو به عدالت صلح برقرار سازید؛ و عدالت پیشه کنید که خداوند عدالت پیشگان را دوست می‏دارد.  (حجرات/49)

[19] -...کسانی که با او(حضرت محمدص) هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند؛...(فتح/29)

[20] -  خداوند کسانی را دوست می‏دارد که در راه او پیکار می‏کنند گوئی بنایی آهنین‏اند!   (صف/4)

[21] -  ...و خداوند هرگز کافران را بر مؤمنان تسلّطی نداده است.  (نساء/141)

[22] - برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به سایت موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) رجوع کنید

(http://marifat.nashriyat.ir/node / [23] - ای کسانی که ایمان آورده‏اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [= اوصیای پیامبر] را! و هرگاه در چیزی نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر بازگردانید (و از آنها داوری بطلبید) اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید! این (کار) برای شما بهتر، و عاقبت و پایانش نیکوتر است(نساء/59)

[24] - و کسانی که از عبادت طاغوت پرهیز کردند و به سوی خداوند بازگشتند، بشارت از آن آنهاست؛(زمر/17)

[25] -خداوند فقط می‏خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد(احزاب/33)

[26] -سرپرست و ولی شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده‏اند؛ همانها که نماز را برپا می‏دارند، و در حال رکوع، زکات می‏دهند(مائده/55) [27] -اما وقایعی که رخ خواهد داد و مسائل مستحدثه، پس در مورد آنها به راویان احادیث ما رجوع کنید که آنان حجت من بر شما و من حجت خداوند بر آنان هستم.

[28] - مؤمنان برادر یکدیگرند…!  (حجرات/10) [29] - ...و کارهایشان به صورت مشورت در میان آنهاست (شوری/38) -

[30] ما تو را جز برای رحمت جهانیان نفرستادیم. ﴿ انبیا/107﴾به یقین، رسولی از خود شما بسویتان آمد که رنجهای شما بر او سخت است؛ و اصرار بر هدایت شما دارد؛ و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است(بقره/223) [31] - من برای تکمیل مکارم اخلاق مبعوث شده­ام.( کنزالعمال،ج13، ص151، ح36472)

[32] - مسلّماً برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود، برای آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‏کنند. ﴿احزاب/21﴾

[33] - نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری

www.leader.ir/langs/fa/Cached  [34] - مؤمنان، تنها کسانی هستند که هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان میگردد؛ و هنگامی که آیات او بر آنها خوانده می‏شود، ایمانشان فزونتر می‏گردد؛ و تنها بر پروردگارشان توکل دارند(انفال /2)

[35] -- به یقین، مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان با ایمان و زنان با ایمان، مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان صابر و شکیبا و زنان صابر و شکیبا، مردان با خشوع و زنان با خشوع، مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده، مردان روزه‏دار و زنان روزه‏دار، مردان پاکدامن و زنان پاکدامن و مردانی که بسیار به یاد خدا هستند و زنانی که بسیار یاد خدا می‏کنند، خداوند برای همه آنان مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است. (احزاب/35)

[36] - ...در راه خدا پیکار می‏کنند، می‏کشند و کشته می‏شوند...(توبه/111)

[37] - ای کسانی که ایمان آورده‏اید! از بسیاری از گمانها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمانها گناه است؛ و هرگز (در کار دیگران) تجسّس نکنید؛...(حجرات/12)

  [38] - ...و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید...(حجرات/12)

  [39] -...(به معبود) کسانی که غیر خدا را می‏خوانند دشنام ندهید، مبادا آنها (نیز) از روی (ظلم و) جهل، خدا را دشنام دهند! (انعام/108)

[40] - و به آنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس‏آلود) فروگیرند،...(نور/31)

[41] - و نزدیک زنا نشوید، که کار بسیار زشت، و بد راهی است(اسرا/32)

[42] - و آنها که دامان خود را (از آلوده‏شدن به بی‏عفتی) حفظ می‏کنند؛(مومنون/5)

[43] - ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «جلبابها [= روسری‏های بلند] خود را بر خویش فروافکنند، این کار برای اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است؛ …(احزاب/59) [44] - خداوند، تنها مردار، خون، گوشت خوک و آنچه را با نام غیر خدا سر بریده‏اند، بر شما حرام کرده است؛...(نحل/115) [45] - گوشت مردار، و خون، و گوشت خوک، و حیواناتی که به غیر نام خدا ذبح شوند، و حیوانات خفه‏شده، و به زجر کشته شده، و آنها که بر اثر پرت‏شدن از بلندی بمیرند، و آنها که به ضرب شاخ حیوان دیگری مرده باشند، و باقیمانده صید حیوان درنده -مگر آنکه (بموقع به آن حیوان برسید، و) آن را سرببرید- و حیواناتی که روی بتها (یا در برابر آنها) ذبح می‏شوند، (همه) بر شما حرام شده است؛ و (همچنین) قسمت کردن گوشت حیوان به وسیله چوبه‏های تیر مخصوص بخت آزمایی؛...(مائده/3)

[46] -  بندگان (خاص خداوند) رحمان، کسانی هستند که با آرامش و بی‏تکبّر بر زمین راه می‏روند؛... (فرقان/63) [47] - الاصول من الکافی ـ ج 2 - ص101

[48] - سیمای فرزانگان ـ ص 286 رضا مختاری

[49] - ...و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام می‏گویند (و با بی‏اعتنایی و بزرگواری می‏گذرند)؛( فرقان/63) [50] - نهج البلاغه، قصار 211.

[51] - ای افرادی که ایمان آورده‏اید! از صبر (و استقامت) و نماز، کمک بگیرید! (زیرا) خداوند با صابران است. (بقره/153)

[52] - ... و در برابر محرومیتها و بیماریها و در میدان جنگ، استقامت به خرج می‏دهند...(بقره/177)

[53] -انسانها همه در زیانند؛ مگر کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، و یکدیگر را به حق سفارش کرده و یکدیگر را به شکیبایی و استقامت توصیه نموده‏اند(عصر/2و3)

[54] - آری، )امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هراز نفر از فرشتگان، که نشانه‏هایی با خود دارند، مدد خواهد داد! (آل عمران/ 125)

[55] - همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می‏دارند...  (حج/41)

[56] - ... و نماز را برای یاد من بپادار(طه / 14)

[57] - ... و همراه رکوع کنندگان رکوع کنید (و نماز را با جماعت بگزارید) (بقره / 43)

[58] - ای کسانی که ایمان آورده‏اید! هنگامی که برای نماز روز جمعه اذان گفته شود، به سوی ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید که این برای شما بهتر است اگر می‏دانستید! ﴿جمعه/9)

[59] -وسائل الشیعه ، ج 3، ص 23.فلاح السائل ، ص 127.من لایحضره الفقیه ، ج 1، باب 30، حدیث 5

[60] - مساجد خدا را تنها کسی آباد می‏کند که ایمان به خدا و روز قیامت آورده، و نماز را برپا دارد، و زکات را بپردازد، و جز از خدا نترسد؛ امید است چنین گروهی از هدایت‏یافتگان باشند(توبه /18)

[61] - ...و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نکند، دیرها و صومعه‏ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی که نام خدا در آن بسیار برده می‏شود، ویران می‏گردد! و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‏کند؛ خداوند قوی و شکست ناپذیر است (حج/40)

[62] - www.leader.ir/langs/fa/Cached  پایگاه اطلاع رسانی رهبر معظم انقلاب اسلامی(مدظله العالی) [63] - همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم...و امر به معروف و نهی از منکر می‏کنند، (حج/41)

[64] - و برای شما در قصاص، حیات و زندگی است، ای صاحبان خِرد…(بقره/179)          

[65] -«. وسائل الشیعه، حر عاملی، جلد 18، صفحه101.

[66] - ای کسانی که ایمان آورده‏اید! محرم اسراری از غیر خود، انتخاب نکنید! آنها از هرگونه شرّ و فسادی در باره شما، کوتاهی نمی‏کنند... ﴿آل عمران/118﴾ -

[67] ...آنها از هرگونه شرّ و فسادی در باره شما، کوتاهی نمی‏کنند. آنها دوست دارند شما در رنج و زحمت باشید. (نشانه‏های) دشمنی از دهان (و کلام)شان آشکار شده؛ و آنچه در دلهایشان پنهان می‏دارند، از آن مهمتر است. ما آیات (و راه‏های پیشگیری از شرّ آنها) را برای شما بیان کردیم اگر اندیشه کنید! ﴿آل عمران/118﴾

[68] -  و هنگامی که افراد باایمان را ملاقات می‏کنند، و می‏گویند: «ما ایمان آورده‏ایم!» (ولی) هنگامی که با شیطانهای خود خلوت می‏کنند، می‏گویند: «ما با شمائیم! ما فقط (آنها را) مسخره می‏کنیم»(بقره/14)

  [69] -و اینکه برای انسان بهره‏ای جز سعی و کوشش او نیست، (نجم/39)

[70] -خدا تعدّی‏کنندگان را دوست نمی‏دارد(مائده /87)

[71] -مردان نصیبی از آنچه به دست می‏آورند دارند، و زنان نیز نصیبی(نساء/32)

[72] - ... حق پیمانه و وزن را ادا کنید! و از اموال مردم چیزی نکاهید! ...(اعراف/85)

[73] -  هرگز چشم خود را به نعمتهای (مادّی)، که به گروه‏هایی از آنها [= کفّار] دادیم، میفکن! و بخاطر آنچه آنها دارند، غمگین مباش! ...(حجر/88)

[74] -ای کسانی که ایمان آورده‏اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، و آنچه از (مطالبات) ربا باقی مانده، رها کنید؛ اگر ایمان دارید!  اگر (چنین) نمی‏کنید، بدانید خدا و رسولش، با شما پیکار خواهند کرد! و اگر توبه کنید، سرمایه‏های شما، از آنِ شماست [= اصل سرمایه، بدون سود]؛ ...(بقره/278و279)

[75] -  آنها که اموال خود را، شب و روز، پنهان و آشکار، انفاق می‏کنند، مزدشان نزد پروردگارشان است؛ نه ترسی بر آنهاست، و نه غمگین می‏شوند. (بقره/274)

[76] -... و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده‏ایم، انفاق می‏کنند.(بقره/3)

[77] -  و کسانی که هرگاه انفاق کنند، نه اسراف می‏نمایند و نه سخت‏گیری؛ بلکه در میان این دو، حدّ اعتدالی دارند. ﴿فرقان/67﴾

[78] -...و (از نعمتهای الهی) بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست نمی‏دارد(اعراف/31)

[79] - امیرالمومنین (ع) در اوصاف متقین می فرماید:ملبسهم الاقتصاد یعنی زندگیشان با میانه­روی است. [80] - مردان و زنان انفاق‏کننده، و آنها که (از این راه) به خدا «قرض الحسنه» دهند، )این قرض الحسنه) برای آنان مضاعف می‏شود و پاداش پرارزشی دارند! (حدید/18)

[81] -...همگی سجده کردند؛ جز ابلیس که سر باز زد، و تکبر ورزید، (و به خاطر نافرمانی و تکبرش) از کافران شد(بقره/34)

[82] (خداوند) فرمود: «ای ابلیس! چرا با سجده‏کنندگان نیستی؟!» گفت: «من هرگز برای بشری که او را از گل خشکیده‏ای که از گل بدبویی گرفته شده است آفریده‏ای، سجده نخواهم کرد!»(حجر 32و 33)

[83] -و گفتیم: «ای آدم! تو با همسرت در بهشت سکونت کن؛ و از (نعمتهای) آن، از هر جا می‏خواهید، گوارا بخورید؛ (اما) نزدیک این درخت نشوید؛ که از ستمگران خواهید شد(بقره/35)

[84] -پیش از این، از آدم پیمان گرفته بودیم؛ امّا او فراموش کرد؛ و عزم استواری برای او نیافتیم(طه /115)

[85] -گفتند: «پروردگارا! ما به خویشتن ستم کردیم! و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی، از زیانکاران خواهیم بود(اعراف/23)

[86] -سپس آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت؛ و خداوند توبة او را پذیرفت؛ چرا که خداوند توبه‏پذیر و مهربان است (بقره/37)

[87] -مگر کسانی که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند (که خداوند آنها را می‏بخشد) زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است(نور/5)

[88] - و آنها که وقتی مرتکب عمل زشتی شوند، یا به خود ستم کنند، به یاد خدا می‏افتند؛ و برای گناهان خود، طلب آمرزش می‏کنند -و کیست جز خدا که گناهان را ببخشد؟- و بر گناه، اصرار نمی‏ورزند، با اینکه می‏دانند(آل عمران /135)

[89] - مگر آنها که توبه و بازگشت کردند، و (اعمال بد خود را، با اعمال نیک،) اصلاح نمودند، (و آنچه را کتمان کرده بودند؛ آشکار ساختند؛) من توبه آنها را می‏پذیرم؛ که من توّاب و رحیمم (بقره/160)