پیش فرض حکمت های ده گانه لقمان در قرآن

لقمان کیست؟

یکی از حکمای راستین و بزرگ تاریخ، حضرت لقمان(ع) است که نامش در قرآن دو بار1 با عظمت یاد شده و یک سوره قرآن (سی و یکمین سوره) به نام او است. خداوند او را در قرآن براین اساس یاد کرده که فرزندش را به ده اندرز بسیار مهم و سرنوشت ساز نصیحت کرده، و این نصایح در ضمن پنج آیه سوره لقمان ذکر شده است. 2
مطرح شدن لقمان و حکمت های دهگانه او در قرآن، و یک سوره به نام او، در کتابی که جاودانی و جهانی است بیانگر آن است که خداوند می خواهد نام لقمان و روش و نصایح حکیمانه او را در پیشانی ابدیت ثبت کرده ، و تابلو قرار دهد، تا شیفتگان حق و عرفان در هر نقطه و عصری، در پرتو آن هدایت یابند، و از فیوضات آن برای پاک سازی و بِه سازی بهره جویند. بر همین اساس نخستین سؤال در این راستا این است که لقمان کیست؟ اهل کجاست؟ و در چه عصر می زیسته؟ آیا پیغمبر است یا نه؟ و...
برای دریافت پاسخ به این سؤالات، نظر شما را به مطالب زیر جلب می کنیم:

مفهوم حکمت در قرآن و حدیث

۱ـ مقدمه

یکی از وظایف شش گانه علم کلام [1]ایضاح مفاهیم اعتقادی طرح شده در متون مقدس دینی است.واژه حکمت نیز از جمله مفاهیم اسلامی است؛ زیرا حکمت و حکم تنها در قرآن، 50 بار بکار رفته و صفت حکیم که از صفات خدا نیز هست، 97 مورد در قرآن استعمال دارد . بنابراین بررسی، این گونه مفاهیم ،‌ضمن اینکه جنبه قرآنی دارد، از خصلت کلامی و اعتقادی نیز برخوردار است. در این نوشتار طبق روال معمول در این گونه مباحث، ابتدا معنای لغوی حکمت بررسی می‌شود، آنگاه معنا و خصوصیات حکمت در قرآن و احادیث مورد بحث قرار می‌گیرد و در پایان به اقوال مفسرین و معنای اصطلاحی حکمت می‌پردازیم.

حدیث (11) قال على علیه‏ السلام :

اَلعِلمُ قاتِلُ الجَهلِ؛

دانش، نابود کننده نادانى است.

(غررالحکم و دررالکلم،ص56)

حدیث (10) قال الصادق علیه ‏السلام :

لایَزالُ المُؤمِنُ یُورِثُ أَهلَ بَیتِهِ العِلمَ وَ الدَبَ الصّالِحَ حَتّى یُدخِلَهُمُ الجَنَّةَ جَمیعا؛

مؤمن همواره خانواده خود را از دانش و ادب شایسته بهره مند مى سازد تا همه آنان را وارد بهشت کند.

(مستدرک الوسایل، ج12، ص201)

مقایسه داستان حضرت آدم و فرزندانش در تورات و قرآن

در فصل چهارم از سفر پیدایش از تورات چنین آمده:

1- آدم همسرش حوّا را شناخت و حوّا باردار شد و قایین(1) را به دنیا آورد و - از خوشحالی- گفت: از ناحیه رب صاحب فرزند پسری شدم.

2- حوّا بار دیگر باردار شد و این بار هابیل را به دنیا آورد و هابیل کارش گوسفندداری و قایین شغلش زراعت بود.

3- بعد از ایّامی حادثه‌ای رخ داد و آن این بود که قایین از حاصل زمین چیزی را برای رب قربانی کرد.

4- و هابیل هم از گوسفندان بکر و چاق خود یک گوسفند قربانی کرد و رب به قربانی هابیل نظر کرد...

مروری بر شاخصهای جامعه قرآنی

روح جامعه قرآنی ، ایمان است. افراد این جامعه به خداوند ، پیامبر و جانشینان برحقش و نیز پیامبران گذشته ، فرشتگان ، کتابهای الهی و روز جزا ایمان دارند.[1] بر این مبناست که این افراد -  که اصطلاحا مومن نامیده می­شوند - تحت سرپرستی خداوند قرار دارند و اوست که آنها را از تاریکیها خارج کرده و به سوی نور هدایت می­کند.[2]       آنان به خدا عشق می­ورزند [3]؛ شیطان را دشمن می­دارند و از کسی به جز خدا نمی­ترسند.[4]       جامعه قرآنی که متشکل از افراد با ایمان است و بر مبنای دستورات قرآن اداره می­شود ، ویژگیهایی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:...

پاسخ آیت الله جوادی آملی به سؤالات پروفسور هیپلر

حضرت آیت الله جوادی آملی در دیدار با دانشجویان و اساتید دانشگاه دیسبورگ[1] به تبیین ویژگی های سیاست دینی از منظر اسلام و نقد شرایط سیاسی کنونی جهان پرداختند. ایشان در پایان به سوالات پروفسور یوخن هیپلر[2] پاسخ گفتند. متن این پرسش و پاسخ بدین شرح است:

شما مباحث خیلی خوبی را اشاره کردید رابطه بین سیاست و دین و اینکه جامعه سیاسی امروز غیر دینی است نظر دین راجع به سیاست را لطف بفرمایید توضیح بدهید که دین راجع به سیاست چه نظری دارد؟

جواب...

زندگی اجتماعی از نظر قرآن

موضوع بحث سلسله مقالاتی که از این پس در معرض مطالعه اهل نظر قرار می گیرد به بررسی زندگی اجتماعی آدمیان از نظر قرآن می پردازد که در این مقاله از انسان و جامعه و منشأ گرایش انسان به زندگی اجتماعی و مطالب دیگر می پردازد امید است اهل مطالعه از آن بهره لازم را ببرند. تردیدی نیست که انسان موجودی اجتماعی است و در جمع زندگی می کند. گرچه ممکن است کسی در یک دیر یا صومعه زندگی انفرادی داشته باشد اما این زندگی، انسانی یعنی مسئولانه نخواهد بود....

عظمت قرآن درسخنان آیت الله بهجت (ره)

1 ـ اگر کتابی بود که عکس اشیا را نشان می داد ، آن کتاب همین قرآن است که بهشت و جهنم را نشان می دهد.

2 ـ خدا می داند قرآن برای اهل ایمان ـ مخصوصاً اگر اهل علم باشند ـ چه معجزه ها و کراماتی دارد و چه چیزهایی از آن خواهند دید!

3 ـ اگر قرآن را به صورت واقعی اش ببینیم ،آن گاه معلوم می شود که دست از ترنج می شناسیم یا نه!

4 ـ برنامه ی قرآن ، آخرین برنامه ی انسان سازی است که در اختیار ما گذاشته شده است ، ولی ما از آن قدردانی نمی کنیم!...

حدیث (9) قال ابی عبدالله علیه ‏السلام :

اِنَّ مِن حَقیقَةِ الایمانِ اَن تُؤثِرَ الحَقَّ وَ اِن ضَرَّکَ عَلَى الباطِلِ وَ اِن نَفَعَکَ وَ اَن لا یَجوزَ مَنطِقُکَ عِلمَکَ؛

از حقیقت ایمان این است که حق را بر باطل مقدم دارى، هر چند حق به ضرر تو و باطل به نفع تو باشد و نیز از حقیقت ایمان آن است که گفتار تو از دانشت بیشتر نباشد.

(بحارالانوار، ج 2، ص114)